Opdrachtgever: Gemeente Gouda Uitgevoerd door: Lantschap & Bureau voor Bouwhistorie en Architectuurgeschiedenis

Toelichting

Vanaf 1998 zijn diverse onderzoeken uitgevoerd in de Goudse binnenstad en de oudere uitbreidingswijken. In 2010 gaf de gemeente opdracht voor het opstellen van een cultuurhistorische analyse binnenstad van het zuidwestelijke deel van Gouda, tussen de Raam en de Turfsingel.

De molen in zuidwestelijke binnenstad van Gouda

Het zuidwestelijke deel van de binnenstad van Gouda biedt een gevarieerd beeld van historische bebouwing en moderne woningcomplexen. Kenmerkend voor het gebied is de afwisseling van woningen en bedrijfsgebouwen. Dit gemengde karakter heeft het onderzoeksgebied al eeuwenlang bepaald.   Het gebied is binnen de stedelijke context van Gouda gekomen toen de stadssingels, waaronder de Turfsingel, in 1350 werden gegraven. Het prestedelijke landschap werd bij de stad getrokken en kreeg een urbaan karakter. Aan het agrarische landschap herinnert het stratenpatroon. De Vlamingstraat, de Drapiersteeg en de beide straten tussen de Regulierenhof en de Raam volgen de richting van de doorgaande sloten van het middeleeuwse ontginningsblok. Aanvankelijk werd een belangrijk deel van het gebied ingenomen door het Brigittenklooster, dat later werd overgenomen door de Regulieren van Stein. Na de Reformatie werd de belangrijkste grondslag van de huidige inrichting gelegd door de aanleg van de Drapiersteeg en de Nobelstraat. Het gebied kreeg een industrieel karakter. De voormalige kloostergebouwen werden gebruikt voor de lakenproductie. De namen Raam en Drapiersteeg herinneren aan de lakenindustrie die lange tijd een belangrijke economische drager van Gouda was. In de negentiende eeuw vonden belangrijke ruimtelijke veranderingen in het gebied plaats. De afbraak van de stadsmuur, het vergraven van de stadswal en het dempen van de Vestgracht boden interessante mogelijkheden voor nieuwe bedrijvigheid. Aan de oever van de Turfsingelwerden pakhuizen gebouwd en percelen ingericht voor de opslag van klei en zand. De ruimte tussen de Vest en de Raam ontwikkelde zich tot een dynamisch gebied met afwisselend woningbouw en kleinschalige industriële activiteit. Deze afwisseling en kleinschaligheid bepalen nog steeds in belangrijke mate het karakter van het gebied.   In de jaren ’90 van de twintigste eeuw zijn in het gebied grootschalige wooncomplexen gebouwd die qua schaal, bouwvolume en vormgeving niet in het kleinschalige stedelijke weefsel passen. Desondanks is een belangrijk deel van het karakter van het gebied bewaard gebleven. De afleesbaarheid van de prestedelijke en stedelijke geschiedenis verleent het zuidwesten van de Goudse binnenstad een belangrijke cultuurhistorische betekenis. In dit rapport zijn de ontwikkelings-geschiedenis en de cultuurhistorische kwaliteiten van dit bijzondere deel van de binnenstad beschreven en worden aanbevelingen gedaan voor behoud en verdere ontwikkeling van de specifieke kenmerken.

Publicatie

Adriaan Haartsen, Ben Olde Meierink en Karen Veenland, 2011. Cultuurhistorische analyse van het zuidwestelijke deel van de binnenstad van Gouda. Lantschapsstudies 118.