Opdrachtgever: dhr J. Zeeman, landgoed Wellenseind Uitgevoerd door: Lantschap in samenwerking met Marcelis Wolak Landschapsarchitectuur

Toelichting: cultuurhistorische analyse Landgoed Wellenseind

Wellenseind is een ca 115 ha groot landgoed. Het ligt grotendeels in de gemeente Reusel-De Mierden, tussen de dorpen Esbeek en Lage Mierde. Voor uitvoering van plannen om de exploitatie van het landgoed rendabeler te maken is een nieuw bestemmingsplan vereist. De cultuurhistorische analyse is hiervoor een bouwsteen.

Wellenseind is één van de Kempische landgoederen ten zuiden van Tilburg. Het gebied bestaat uit gemengde bossen en landbouwgronden bij de samenvloeiing van de Reusel en de Raamsloop. In 1900 lagen er langs de beken kleinschalige graslandpercelen (beemden). Op de dekzandrug tussen de beken lag een deel van het akkercomplex van de buurtschap Wellenseind. Verder naar het oosten lagen de heidevelden en vennen van de Mispeleindsche Heide. Landgoed Wellenseind is rond 1915 gesticht door de Goirlese textielfabrikant Harry van Puijenbroek. Op de oude akkers en de heidevelden werden naald- en loofbomen geplant, op de beemdpercelen loofbomen, deels hakhout op rabatten. Hierbij is de oude percelering gehandhaafd.

Wellenseind is een bijzonder landgoed waarop het agrarische gebruik, de inrichting als jachtgebied en de parkaanleg bij het landhuis hun stempel gedrukt hebben. De cultuurhistorische waarden zijn onder meer gelegen in de archeologisch waardevolle stuifzandrug langs de Reusel, de wegen- en padenstructuur, de rabatten en watersystemen in de beekdalen en de parkaanleg bij het huis. De voorgenomen ontwikkelingen, waaronder het herstel van de schaapskooi en de herbouw van de veeschuur, kunnen een belangrijke bijdrage vormen voor de vergroting van de cultuurhistorische betekenis en de belevingswaarden van het landgoed.

Publicatie

Adriaan Haartsen & Monique Wolak, 2012. Cultuurhistorisch onderzoek Landgoed Wellenseind. Lantschapsstudies 126.