Opdrachtgever: Gemeente Amsterdam Uitgevoerd door: Lantschap, Planecologie & Bureau voor Bouwhistorie en Architectuurgeschiedenis

Toelichting

Aanleiding voor het onderzoek was de overdracht – in 2010 – van de forten van het Ministerie van Defensie aan het toenmalige Ministerie van LNV en het voornemen om de verdedigingswerken een nieuwe bestemming te geven.

In het onderhavige rapport is de cultuurhistorische en bouwkundige betekenis van de verdedigingswerken en hun omgeving geanalyseerd en zijn de verschillende onderdelen beschreven en gewaardeerd. Deze analyse van de cultuurhistorische betekenis en de belevingswaarde heeft geleid tot aanbevelingen voor de toekomstige ontwikkeling van de verdedigingswerken.

Een van de vertrekken van de contrescarpgalerij van fort Honswijk

De drie verdedigingswerken maken deel uit van het Lekacces, een bijzonder gedeelte van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Zij staan niet los van hun omgeving, maar zijn onlosmakelijk verbonden met de overige verdedigingswerken in de directe omgeving. Bij de ruimtelijke ontwikkeling van de forten moet daarom altijd de relatie met deze omgeving in beschouwing worden genomen. Van belang hierbij is dat het militaire landschap nauwkeurig in kaart wordt gebracht, waarbij ook kleine landschapselementen als limietpalen worden geïnventariseerd.

Uitgangspunt voor de inrichting en verdere ontwikkeling van de verdedigingswerken – vanuit de cultuurhistorische betekenis bezien – is de situatie aan het eind van de actieve verdedigingsfunctie. Voor fort Honswijk en de Lunet aan de Snel is dat de situatie van omstreeks 1915, voor fort Everdingen is dat de toestand van 1940. Dit betekent dat aan het duurzaam behoud van de militaire gebouwen groot belang moet worden gehecht en dat er een zodanige inrichting en een zodanig gebruik van de gebouwen moet plaatsvinden dat de cultuurhistorische betekenis behouden blijft of versterkt wordt.

Publicatie

Adriaan Haartsen, André Viersen en Ben Olde Meierink, 2009. Van Kalverstraat tot Melkweg. Cultuurhistorische effectrapportage van fort Everdingen, fort Honswijk en de Lunet aan de Snel. Lantschapsstudies 98.

Plattegrond van het fort Everdingen in 1909. Bron: Nationaal Archief

Elementen uit verschillende fasen van de militaire geschiedenis bij elkaar op Fort Everdingen: op de voorgrond een gedeeltelijk met grond bedekte groepsschuilplaats uit 1940, op de achtergrond een bomvrij gebouw uit omstreeks 1880